domingo, 1 de novembro de 2020

TALES DE MILETO: PRINSÍPIU & ORIJEN HOSI BUAT HOTU

 

TALES DE MILETO: PRINSÍPIU & ORIJEN HOSI BUAT HOTU


Hakerek-na’in: R Ferreira

A coisa mais difícil do mundo é conhecer a nós mesmos e a mais fácil, falar mal dos outros.

Tales de Mileto

Iha artigu ida-ne’e, hakerek-na’in tenta aborda pensamentu esensiál hosi Filózofu Boot Pre-Sokrátiku nian ida naran Tales hosi rai-Mileto. Nu’udar haktuir iha istória sira filozofia nian, matenek-na’in boot sira dahuluk ne’ebé fó espresaun filozófika maka’as tebes ba problema ezisténsia ba kauza suprema hosi buat hotu ne’e mak Filózofu sira hosi Jônio; Tales, Anaximandro no Anaximenes, hirak ne’e mai hosi rai-Mileto, iha Ázia Menór [besik tinan-624, m.K]. Ema barak konsidera Tales nu’udar “Aman ba Filozofia Grega” no “Filozofia Osidentál”. Nia mós dekobre buat barak iha área matemátika no austronomia.

Tales nu’udar pensadór/hanoin-na’in ka filózofu dahuluk ne’ebé kestiona kona-ba “mitisizmu” uza razaun / lójika. Nia moris iha rai-Mileto sidade Jônia [atuál Turquia], iha Ázia Menór, iha tinan-624 m.k ka Sékulu VII-VI m.K.  Tuir tradisaun filozofia osidentál nian, Tales nu’udar filózofu dahuluk ne’ebé formula baze sistemátiku ba hanoin ho baze rasionál. Konsideradu mós nu’udar matemátiku, astronomu no negosiante.

Nu’udar ita hatene, Tales nu’udar pensadór dahuluk ne’ebé kestiona ho sistemátiku kona-ba saida mak sai kauza ikus ka prinsípiu supremo hosi buat hotu [Princípio Supremo de todas as coisas]? Pergunta justifika ho faktu sira hanesan, iha sasan ka buat barak ne’ebé diversidade mak ita bele experimenta ka observa ita bele hetan “bee, rai, ar no ahi”. Hosi hirak ne’e, “bee, rai, ar no ahi”, Filózofu ida-ne’e hateten ida-ne’ebé primordiál no ezisti iha buat ka “coisa” hotu mak “bee”. Nia konklui “bee” nu’udar fonte primordiál ka orijen hosi buat hotu.

Hosi ida-ne’e ema barak konsidera Tales nu’udar filózofu Unitarista. Ida-ne’ebé tenta buka esplikasaun ba úniku prinsípiu hosi buat hotu [ida-ne’ebé iha ninia kazu mak “bee”, ne’ebé konsidera nu’udar prinsípiu hosi buat hotu]. Tales mós iha méritu boot, la’ós tanba nia konsege esplika realidade úniku ida-ne’e, maibé nia nu’udar filózofu dahuluk ne’ebé kestiona sistemátikamente realidade uza lójika no razaun no hasees tiha mitos no deuzes.

Tales, Anaximandro no Anaximenes nu’udar Trio Mileto ne’ebé hanaran Escola de Mileto ne’ebé koñesidu liu ho naran physiologoi (estudiosos da physis). Hosi sira mak konsideradu nu’udar inísiu ba umanidade hodi komprende espetákulu ezisténsia uza rasionalidade.

Referénsia sira

Mondin, Battista. Curso De Filosofia; Vol. 1, Paulus, 1982.

https://brasilescola.uol.com.br/filosofia/tales-mileto.htm Asesu iha internet iha loron 09 de setembro, 2020.

https://www.todamateria.com.br/tales-de-mileto/ Asesu iha internet iha loron 09 de setembro, 2020.

 

 

 

 

 

Um comentário:

Unknown disse...

Obrigado Mestri Liu husi Artigu Ida nee bele ona Ami Nia Hanoin

KONFLITU ENTRE ISRAEL NO PALESTINA: REVIZAUN BIBLIOGRÁFIKA

KONFLITU ENTRE ISRAEL NO PALESTINA: REVIZAUN BIBLIOGRÁFIKA R Ferreira Konflitu entre Israel no Palestina nu’udar konflitu ida-ne’ebé kle...