HARAIK-AN NO KALMA NE'E SINÁL KATAK LIDER VIZIONÁRIU, FORTE NO EZEMPLAR.
Reflesaun ida ba
humildade Kristu nian hateke husi ponto de vista lideransa no prátika humildade balu husi Lideransa Maun Bót Kay Rala Xanana Gusmão
nian.
Hakerek-na'in : Lizerio Dias
Idade: 23 anos
Atual estudante
iha UNTL
Ida ne’ebe haraik an laos katak nia
fraku, maibe pelo contrário nia vizionáriu, forte no hakarak manan luta ho
mekanizmu pasífiku no ezemplar.
Hau hahu ho lia fuan ida “persistensia
ba lia los” ne’e signifika katak ita halo esforsu hotu hodi luta atu manan lia
los no la hakiduk maibe simu ho ksolok dezafiu saida deit iha prosesu luta ne’e
nia laran, atu lembra mos ita hotu katak atu hetan harmónia iha ita nia união
ka jornada ba luta atu manan lia los ne’e nesesita tebes atu iha respeitu malu
no haraik an tanba ida ne’e bele halo ita entusiazmado no haksolok iha luta
ne’e nia laran, faktus ka ilustrasaun ba lalaok haraik ne’e bele hare
deskrisaun balu iha kraik ne’e:
Hare husi perspetiva Lider no Lideransa,
Kristu lider ida ne’ebe diak tebes no importante ba ita ne’ebe aprende
lideransa atu banati tuir mos hahalok kmanek lubuk ida husi Kristu nia
lideransa, tanba meiu atu sai lider ida diak ida mak aprende no hetan
inspirasaun husi lider importante sira ne’ebe susesu iha kareira lideransa,
nune’e hakerek ne’e mos hakarak explora modellu lubuk ida husi Kirstu nia
lideransa li liu ligadu ba hahalok lideransa ho humildade.
Hateke Kristu hanesan lider ne’ebe iha
iha influensia bót liu iha Mundo, hatudu aktu haraik an no respeitu hodi fase
Apostolu sira nia ain nu’udar ezemplu osan mean ba lider sira ohin loron atu
reflete. Iha parte ne’e Kristu hatudu hahalok úniku no extraordináriu tebes
ne’ebe hau bele dehan haraik an to’o rai leten I ema seluk nunka halo maske ida
ne’e simples no la todan, hodi justifika duni nia lia fuan “Hau mai atu servi
no laos ema servi” “I come to serve and not to be served”.
Iha ita nia matan ema ida haraik an liu
ne’e katak nia fraku ka tauk, maibe haraik an ne’ebe mai ho domin ne’e sinal
katak ita forte, vizionáriu no sabedória. Kristu hanesan lider bót ba Apostolu
sira nian iha tempu ne’eba hatudu uluk aktu hanesan ne’e atu hamate ho efetivu
tebes apostolu sira atu foti an ba malu ka ba ema seluk, tan Kristu hatudu uluk
ona haraik an lo los, ida ne’e signifika Kristu ukun ho ezempu “Lead by
ezample”, atu simplifika karik se ita iha Kantor ida ka Bairo ida iha foer
barak, maibe ita nia Chefe mak hamrik hamos uluk, ida ne’e impresionante no sei
soke ita barak nia neon atu ita tun hodi hamos tuir, ida ne’e fasil atu
akontese tan ita Timor mos iha kultura soliedariedade ne’ebe bót ba malu.
Foti mos fraze badak ida husi reflesaun
ne’ebe hau publika ona fulan kotuk, ita hateke ba Kristu nia tátka no lideransa
iha luta atu salva ema hotu iha Mundu, nia uza modellu lideransa haraik an to’o
entrega an ba ema at sira, ne’ebe fofoun inimigu (soldadu sira) no bele dehan
ema barak iha tempu ne’eba hanoin katak nia fraku, maibe lo los iha ida ne’e
maka nia forte liu, tanba nia konsege manan luta ho hakmatek liu no manan inimigu
dala ida sem iha konflitu bót ruma ne’ebe karik momentu ne’e akonstese bele
rezulta ema mate, kanek no destruisaun ba sasan barak liu.
Iha ne’e signifika katak Jesus ho haraik
an uza metodu luta ida efetivu no efisiente tebes, manan asaun violentu husi
nia inimigu la lori ema “masa” barak no material ka armas bót oi oin, maibe ho
deit fiar metin ba Nai Maromak, domin ba ema hotu no haraik an iha lia los. Hau
lembra dala ida iha hau nia diskursu nu’udar reprezentante Parlamentu Foinsa’e
Primeiru Periodu iha Cerimônia ne’ebe ami entrega mandatu ba membru foun tinan
lima kotuk, iha lia fuan ikus hau taka ho frase “ Jesus é forte por causa de
amor e corajoso por causa da verdade” Jesus forte tanba domin no brani deit
tanba lia los.
Maun Bót Kay Rala Xanana Gusmão (MBXG),
Lider Nasional ida ita Timor oan tomak nian, nia ezemplu lideransa ilustra mos
ita hotu sobre humildade, nia luta la ho rekursu oi oin ne’ebe modernizadu liu
maibe ho nia Karizma hakuak ema hotu ho domin no haraik an to’o dala barak nia
ibun la iha kbiít atu expressa, nia matabén mak expressa hodi tanis, maibe nia
matan bén konsege fo matak malirin no kma’an ba ema brak nia fuan hodi hametin
ema nia esperansa hodi manan faze luta oi oin, inklui manan inimigu nia laran.
Hateke oitoan ba kotuk, wainhira ema
kaptura MBKXG, ida ne’e sai notisia triste no todan ba ema barak tempu ne’eba,
I MBKXG momentu ne’eba bele halo reazen tanba nia Comandante FALINTIL ne’be iha
forsa sufisiente, maibe MBKXG pelo contrario entrega an ho hakmatek no dame
tebes ita bele hare iha video sira hamnasa ba malu no amigável tebes wainhira
kaer Maun Bót, i inimigo bele hanoin Maun Bót lakon ona, maibe no fim hatudu
katak ho kalma, persistente no haraik an MBKXG manan nafatin luta maske iha
inimigu nia liman laran, ne’e katak nia luta ba dame no hakmatek liu duni husi
dalan dame no hakmatek mezmu iha situasaun presaun no todan bót, ne’ebe la
fasil atu ema barak halo, ita bele hare mo mos iha video ne’e to’o hotu
wainhira Comandante sira ho fardadu mai investiga MBKXG sira la dun hamnasa no
oin kontenti, maibe wainhira sira investiga MBKXG sira bele hamnasa tanba MBKXG
mos iha Karizma humor, halo komik ema hamnasa, iha situasaun hotu to’o ohin
loron, lider ne’ebe bele halo ema hamnasa mezmu iha situasaun difisil, ne’e
lider diak tebes, tanba hamnasa ne’e instrumentu diak liu iha felisidade no
harmónia nia laran. To'o ohin loron MBKXG nia asaun ne metin ho nia ona hanesan
ita hare nia ba hamos foer iha valeta sira, nia sai tránzitu iha dalan bót no
nia halimar ho labarik sira hodi halo sira haksolok ho nia maneira rasik neebe
ita barak admira.
Hanoin oitoan mos Kristu nia
persistensia, wainhira diabu kaer nia hodi husu se o adora hau, hau sei bele fo
hotu sidade ho riku sira ne’e ba ó, maibe kristu ho persistente no konsistente
hatan katak hakerek nanis ona o sei adora los deit o nia Maromak mesak ida
deit, Kristu iha situasaun presaun nia laran maibe nia prínsipiu fiar nunka
mihis iha minutu ruma, MBKXG wainhira Comandante Militar Indonesia hatete ba
nia wainhira kaer nia nune’e, diak liu o para luta, se lae o sei hetan terus
barak liu, I MBKXG ho kalma tebes hatan, hau bele hetan choque husi listrik ka
kastigu todan saida deit husi emi, maibe problema luta Timor ne’e problema
justisa Internasional no direitus humanos, ne’e katak MBKXG nia prinsipiu
persistente no konsistente duni, iha parte ida ne’e bele dehan MBKXG banati
tuir Kristu nia modellu lideransa kona ba haraik an no persistente ba lia los .
Foin dadaun nia hatudu nafatin nia
prinsípiu luta verdadeiru ne’e hodi lidera luta hodi manan Fronteria Marítima
(FM) ho dalan pasífika tebes, manan FM ho dalan amigável nafatin, to’o ho kazu
ida ne’e ita Timor mak hatudu duni ezemplu primeiru ba Mundu tomak kona ba
oinsa uza Konsiliasaun hodi resolve disputa sira, ita idéntiku ho uza mekanizmu
próspera hodi manan ita nia direitu. Universidade sira ho kualidade ás lubuk
ida iha Mundu fo Título Doutor Honorário ba MBKXG tanba nia luta ba dame ho
mekanizmu dame, ida ne’e presiza sai orgullu ba ita Timor oan tomak.
Atu konklui, atu afirma tan deit katak
ema ne’ebe haraik iha persistensia ba lia los susar tebes atu ema seluk hatun
nia, tanba ema foin hanoin atu hatun nia, maibe nia haraik an nanis ona, no nia
mos sei la iha egoizmu no arogansia, i li liu nia sei haksolok iha jornada luta
ba vizaun neebe nia iha.
Rahun diak ba ita hotu.
Lizerio Dias
"LD"
